Zaburzenia koncentracji u uczniów – co każdy nauczyciel powinien wiedzieć?

Przyczyny zaburzeń uwagi

Zaburzenia koncentracji mają konkretne podłoże biologiczne, psychologiczne i środowiskowe. Najczęstsze z nich to:

• ADHD – ok. 5–7 % dzieci na świecie zmaga się z deficytem uwagi, impulsywnością lub nadpobudliwością. Objawia się to problemami z długotrwałym skupieniem, organizacją czasu, respektowaniem zasad oraz tendencją do wybijania się ponad innych uczniów.
  

• CAPD – zaburzenia przetwarzania słuchowego sprawiają, że dziecko mimo prawidłowego słuchu, słabo rozumie instrukcje w hałasie, często prosi o powtarzanie poleceń i wydaje się „roztargnione”.
  

• SPD – zaburzenia przetwarzania sensorycznego mogą objawiać się nad- lub podwrażliwością na bodźce: hałas, światło, dotyk. Utrudnia to koncentrację, gdyż mózg albo się przeciąża, albo szuka stałego stymulowania.

Jak rozpoznać trudności z koncentracją w klasie?

Uczniowie pojawiają się z:

• trudnościami w skupieniu uwagi przez dłuższy czas,

• niezdarnością czy trudnościami motorycznymi (np. częste potykanie się),

• potrzebą stałego ruchu lub nadmiernej aktywności,

• reakcją na bodźce z otoczenia (dźwięki, światło),

• problemami z rozumieniem poleceń werbalnych.

Zwracając uwagę na te objawy, nauczyciel może szybko zareagować i dostosować sposób pracy do potrzeb ucznia.

Praktyczne strategie pracy z uczniem z zaburzeniami koncentracji

a) Indywidualizacja nauczania

Dostosuj tempo, formy przekazu i materiały — np. dodaj wsparcie wizualne dla ucznia z CAPD lub słuchawki wyciszające dla dziecka wrażliwego na hałas.

b) Tworzenie przyjaznej przestrzeni

Usuń zbędne dekoracje, zreorganizuj ławki, kontroluj poziom hałasu – to pomaga obniżyć przebodźcowanie.

c) Pozytywna motywacja

Chwalenie nawet małych postępów wzmacnia koncentrację i buduje motywację - to klucz do efektywnej pracy.

d) Ćwiczenia wspierające uwagę

Zalecane są gry logiczne (np. szachy, sudoku), ćwiczenia oddechowe, mindfulness, zadania z aplikacjami (Lumosity, Elevate) oraz ćwiczenia uwagi na szczegóły - wszystkie te techniki wspierają umiejętność skupienia.

e) Współpraca z rodzicami i specjalistami

Regularna komunikacja z rodzicami, psychologami i pedagogami pomaga stworzyć plan wsparcia ucznia – najbardziej kompleksowe efekty daje praca zespołowa.

Dlaczego warto działać w tej sferze?

Rozpoznanie i wsparcie ucznia z zaburzeniami koncentracji to klucz do stworzenia przyjaznego środowiska edukacyjnego. Dzięki wspólnym działaniom nauczycieli, rodziców i specjalistów, uczeń zyskuje szansę na lepsze wyniki, poprawia poczucie własnej wartości oraz lepiej radzi sobie z integrację społeczną.

Co dalej? Gdzie szukać wsparcia?

Jeśli chcesz pogłębić wiedzę i wdrożyć skuteczne rozwiązania w swojej praktyce, sprawdź wideoszkolenie Anny Bielak-Bajdy:

„Zaburzenia koncentracji u uczniów – wszystko, co jako nauczyciel musisz wiedzieć”

Znajdziesz tam szczegółowe przykłady strategii, scenariusze lekcji i rozwiązania, które możesz zastosować od razu.

Podsumowując:
Dobrze zrozumiane i wsparte trudności z koncentracją to realna szansa na rozwój ucznia – zarówno poznawczy, jak i emocjonalny. Dzięki prostym strategiom i otwartości na indywidualne potrzeby, nauczyciel może wprowadzić trwałe zmiany w szkolnej rzeczywistości.